Dirk Zoete

In de zomer van 2015 eigende kunstenaar Dirk Zoete (°Roeselare 1969, woont en werkt in Gent) zich de tentoonstellingsruimtes van Be-Part in Waregem toe als tijdelijke werkplek. Maar deze keer niet om er kleine scènes in maquettevorm te bouwen, zoals hij pleegt te doen in zijn eigen atelier. In Be-Part gebruikte Zoete de grootste tentoonstellingsruimte als één grote scène, als het universum waarbinnen hij zijn ideeën ontwikkelt, een decor voor het theater van het leven. In de ruimte van Be-Part ontstond zo een spel tussen kunstenaar (regisseur) en model (acteur). Zoete maakte er composities door de acteur een reeks poses te laten aannemen met zelfgemaakte attributen. Deze mise-en-scènes (of werksessies), die de naam The Be-Part Exercises meekregen, werden door de kunstenaar gefotografeerd en vervolgens in zijn Gentse atelier ‘betekend’. De foto’s werden aldus van een bijkomende gelaagdheid voorzien.

In het oeuvre van Zoete worden foto’s tekeningen en monden reeksen tekeningen uit in slapstickachtige stop motion animatiefilmpjes. Zelf zegt de kunstenaar dat er in zijn geest geen onderscheid bestaat tussen een tekening, een houtsnede, een installatie, een sculptuur, een performance, een film of een foto. Het verschil zit hem enkel in de uitvoering. Al deze uitvoeringswijzen zijn in zijn werk ook perfect in balans, nooit overstemt het ene het andere. Integendeel: de verschillende dragers versterken elkaar en maken meerdere lezingen van het oeuvre mogelijk.

Enkele maanden later, naar aanleiding van de kunstbeurs Art Rotterdam (10 tot 14 februari 2016), vormde een zelfgemaakte metalen constructie – een bühnekader – met blauwe en rode stof het decor voor uitgebreide werksessies in aanwezigheid van een publiek. Ook daar werd aan de performer gevraagd om voor de camera met behulp van maskers en andere attributen wisselende poses aan te nemen.

Als er kan gesproken worden van een talent voor verwondering, dan geldt dat zeker voor Dirk Zoete. Hij weet als geen ander het moment van verwondering te vatten in zijn tekeningen. Zoete is bovenal een tekenaar pur sang. Zijn sculpturen, performances en films zijn doordrongen van de logica van het tekenen. En zijn tekeningen ademen een puur maakplezier – het plezier om met een minimum aan middelen vormen, volume en ruimte te creëren.

Koen Sels schrijft in de publicatie The Be-Part Exercises: ‘Tegelijk houden Zoetes tekeningen zich op in een ruimte van façades, een ruimte die frontaal is en nadrukkelijk plat. Het is alsof zijn figuren vastgelegd zijn terwijl ze volop bezig waren te veranderen in iets of iemand: ze zijn onvoltooid, zwevend tussen een noodzakelijk begin en een onmogelijk einde. Jammer genoeg, zou je kunnen zeggen, verlangen Zoetes tekeningen ernaar iets te worden, maar zijn ze altijd in transitie: ze zullen nooit een venster op de wereld zijn, de architectuur zal nooit bewoond zijn en zijn anonieme figuren zullen nooit mensen zijn. Of, verwijzend naar Zoetes interesse voor textiel: ze zijn als tweedimensionale kledingstukken op kapstokken, nutteloos en aldoor aan het wachten tot ze gedragen worden.’

In Zoetes oeuvre komen vaak maskers voor. Ze ontstaan uit zelfportretten die aan een snel tempo spontaan en energiek getekend zijn. Deze maskers – die hij sinds kort ook in aluminium vervaardigt – fungeren vaak als alter ego’s. Een ander wezenlijk onderdeel van zijn beeldentaal zijn de bühnekaders in gelast staal. Ze staan als sculpturen op zich, maar worden ook gebruikt tijdens performances die de absurditeit van het leven tot onderwerp hebben. De mens is – vaak in tegenstelling tot wat hij denkt – niet de regisseur maar een speelbal in het theater van het leven. De menselijke figuren in het oeuvre van Zoete vervreemden van hun mens-zijn en worden uiteindelijk decorstukken. Ze herinneren de toeschouwer af en toe aan het Triadische ballet van Oskar Schlemmer (1888 – 1943), terwijl ze vormelijk ook kunnen gelinkt worden aan de boerenfiguren in het werk van Malevich (1878 – 1935). Toeval of niet: Zoete gebruikte tot voor kort in zijn iconografie reële agrarische elementen zoals mest en stro.

Deze tentoonstelling in Be-Part bestaat vooral uit recent, nooit eerder getoond werk uit de periode 2015 -2016, zoals de Be-Part Exercises 1 en 2 en de metalen sculpturen. De potloodtekeningen, waar hij regelmatig gebruik maakt van de frottagetechniek om bijvoorbeeld de textuur van hout rechtstreeks vast te leggen op papier, dateren uit de periode 2011 – 2016.

Dirk Zoete wordt vertegenwoordigd door Galerie Kromus + Zink, Berlijn.