Mekhitar Garabedian - Pieter Geenen - Slavs And Tatars

Terwijl in 1918 de Armeense genocide in alle hevigheid woedt, vertrekt een expeditie vanuit een grensstadje aan de voet van de Kaukasus. De groep, geleid door Georg Gurdjieff, wil er de geheimen van de bergtoppen gaan ontsluieren. De onderneming kan rekenen op ruime belangstelling van de inwoners, die ervan overtuigd zijn een groep avontuurlijk ingestelde wetenschappers en bergbeklimmers uit te wuiven. Zo had Gurdjieff het trouwens ook aangekondigd in een stevig gefundeerd ‘wetenschappelijk’ artikel in een lokale krant.

In werkelijkheid is Georg Gurdjieff echter geen wetenschapper, maar een Armeens-Grieks mysticus die met vrienden en familie op de vlucht slaat voor de meedogenloze vijandelijkheden in zijn land. Om de gruwel zonder verdere kleerscheuren te overleven, ziet hij zich gedwongen tot kunstgrepen als deze.

Dertig jaar na de geslaagde vluchtpoging bezorgt een van Gurdjieffs volgelingen het bewuste ‘wetenschappelijke’ artikel aan de Franse schrijver René Daumal (1908-1944). Hij baseert er zijn laatste en bekendste boek op: ‘Le Mont Analogue - Roman d'aventures alpines, non euclidiennes et symboliquement authentiques’. Het wordt een verslag van een moeizame expeditie naar de onbereikbare top van de gelijknamige berg. Het werk dankt zijn bekendheid deels aan het feit dat het zonder einde gebleven is. Daumal sterft immers vroegtijdig, net voor hij aan de ontknoping van het verhaal zou beginnen. Daardoor blijft de niet-euclidische dimensie en de betekenis van de fictieve bergtop in nevelen gehuld.

Wahrheit und Dichtung. Toegepast op de Ararat, de besneeuwde bergtop die in de tentoonstelling centraal staat, verwijst deze koppeling duidelijk naar de geopolitieke situatie van de meermaals betwiste grensstreken aan de voet van de Kaukasus. Tegelijk verwijst ze ook naar de mythische dimensie die de berg kreeg na de Armeense genocide en diaspora. Vanuit drie verschillende invalshoeken gaan de kunstenaars op zoek naar een uitdagend evenwicht: tussen overlevering en onderzoek, inzicht en verbeelding, trauma en rêverie. Of, zoals Slavs and Tatars schrijft in één van zijn manifesten over de Kaukasus: “De essentie bestaat erin een complexloze, persoonlijke interpretatie te geven van een diffuus erfgoed dat langs alle kanten belegerd wordt.”